etiam

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

etiam (Latein)[Bearbeiten]

Konjunktion[Bearbeiten]

Worttrennung:

et·iam

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele: Lautsprecherbild etiam (klassisches Latein) (Info)

Bedeutungen:

[1] temporal, durativ: auch jetzt, bis jetzt, noch immer, noch
[2] wiederholend: noch einmal, wieder, nochmals
[3] als Antwort: wohl, ja
[4] selten: als Zugeständnis: ja
[5] steigernd: auch, auch noch, sogar, selbst
[6] beim Komparativ: verstärkend: noch

Herkunft:

Zusammenrückung von et → la und iam → la[1][2]

Sinnverwandte Wörter:

[1] adhuc, etiamnunc
[3] certe, ita, sane
[6] vel

Beispiele:

[1] „In ambiguo est etiam nunc quid ea re fuat.“[3]
[1] „Et cum iste etiam cubaret, in cubiculum introductus est,“[4]
[1] „Quamdiu etiam furor iste tuus nos eludet?“[5]
[1] „apud eos fuisse regem nostra etiam memoria Diviciacum,“[6]
[1] „Ac ne qui forte dubitet cuiusmodi hoc totum sit negotium, tametsi iamdudum omnibus istius improbitatem perspicuam esse confido, tamen paulum etiam attendite.“[7]
[1] „atque haec iam primo depulsus ab ubere matris
audeat, inque vicem det mollibus ora capistris
invalidus etiamque tremens, etiam inscius aevi.“[8]
[2] „Circumspice etiam.[9]
[3] „Numquid vis? AL. Etiam: ut actutum advenias.“[10]
[3] „Id cum ita sit, alterum placere ut numquam adsentiatur, alterum tenere ut sequens probabilitatem, ubicumque haec aut occurrat aut deficiat, aut ‚etiam‘ aut ‚non‘ respondere possit.“[11]
[3] „Cui cum respondissem me de provincia decedere: ‚etiam me hercule‘ inquit ‚ut opinor ex Africa‘. “
[3] „Utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes an non? si non, quomodo tabulas conficis? si etiam, quam ob rem, cum cetera nomina in ordinem referebas, hoc nomen triennio amplius, quod erat in primis magnum, in adversariis relinquebas?“[12]
[4] „Zeno in una virtute positam beatam vitam putat. quid Antiochus? ‚etiam‘ inquit ‚beatam, sed non beatissimam‘. “[13]
[5] „etiam rides?“[14]
[5] „atque etiam illud addam, ne qui forte incipiat inprobus subito te amare, Torquate, et aliquid sperare de te, atque ut idem omnes exaudiant, clarissima voce dicam:“[15]
[5] „voluit cognoscere, utrum iudices in eos solos essent severi quos venenum habuisse ipsos comperissent, an etiam consilia conscientias que eius modi facinorum supplicio dignas iudicarent.“[16]
[5] „nonnulli etiam Caesari nuntiabant, cum castra moveri ac signa ferri iussisset, non fore dicto audientes milites neque propter timorem signa laturos.“[17]
[5] „At hostes etiam in extrema spe salutis tantam virtutem praestiterunt, ut, cum primi eorum cecidissent, proximi iacentibus insisterent atque ex eorum corporibus pugnarent,“[18]
[6] „cui pecuniam datam dicit? dic etiam clarius.[19]
[6] „multo etiam gravius, quod sit destitutus, queritur. “[20]
[6] „Derisum esse credo hominem amentem a suis consiliariis et admonitum hasce ei tabulas nihil profuturas, etiam plus ex nimia praetoris diligentia suspicionis in eo crimine futurum.“[21]

Redewendungen:

[2] etiam atque etiam - immer wieder
[5] non modo … sed etiam - nicht nur … sondern auch
[5] non solum … sed etiam - nicht nur … sondern auch
[5] non solum … verum etiam - nicht nur … sondern auch
[5] quin etiam - ja sogar

Wortbildungen:

etiamdum, etiamnum, etiamnunc, etiamtum, etiamtunc, etiamsi

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–6] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „etiam“ (Zeno.org)
[1–3, 5–6] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 183

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „etiam“ (Zeno.org)
  2. Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 183
  3. Titus Maccius Plautus, Trinummus, 594
  4. Marcus Tullius Cicero, In Verrem II, 3, 56
  5. Marcus Tullius Cicero, In Catilinam, 1, 1,
  6. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 2, 4, 7
  7. Marcus Tullius Cicero, In Verrem II, 2, 108
  8. Publius Vergilius Maro, Georgica, 3, 187–189
  9. Titus Maccius Plautus, Mostellaria, 474
  10. Titus Maccius Plautus, Amphitruo, 544
  11. Marcus Tullius Cicero, Academica, 2, 104
  12. Marcus Tullius Cicero, Pro Quinto Roscio, 9
  13. Marcus Tullius Cicero, Academica, 2, 134
  14. Publius Terentius Afer, Eunuchus, 1017
  15. Marcus Tulius Cicero, Pro Sulla, 34
  16. Marcus Tullius Cicero, Pro Cluentio, 56
  17. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 1,39, 7
  18. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 2, 27, 3
  19. Marcus Tullius Cicero, In Verrem II, 3, 175
  20. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 1, 16, 6
  21. Marcus Tullius Cicero, In Verrem II, 5, 103