σοφίζω

Ancient Greek

FWOTD – 4 December 2022

Etymology

From σοφός (sophós, “skilled, wise”) +‎ -ίζω (-ízō).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /so.pʰíz.dɔː/ → /soˈɸi.zo/ → /soˈfi.zo/

• (5^th BCE Attic) IPA^(key): /so.pʰíz.dɔː/
• (1^st CE Egyptian) IPA^(key): /soˈpʰi.zo/
• (4^th CE Koine) IPA^(key): /soˈɸi.zo/
• (10^th CE Byzantine) IPA^(key): /soˈfi.zo/
• (15^th CE Constantinopolitan) IPA^(key): /soˈfi.zo/

Verb

σοφίζω • (sophízō)

1. to make wise, instruct
   • New Testament, Second Epistle to Timothy 3:15:

     τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως

     tà dunámená se sophísai eis sōtērían dià písteōs

     which are able to make you wise for salvation through faith

   1. (passive voice) to become wise, clever, skilled
      • 750 BCE – 650 BCE, Hesiod, Works and Days 649:

        οὔτε τι ναυτιλίης σεσοφισμένος οὔτε τι νηῶν

        oúte ti nautilíēs sesophisménos oúte ti nēôn

        though I have no skill in sea-faring nor in ships

      • 430 BCE – 354 BCE, Xenophon, Cynegeticus 13.6:

        ὅτι ἐν τοῖς ὀνόμασι σοφίζονται, οὐκ ἐν τοῖς νοήμασιν

        hóti en toîs onómasi sophízontai, ouk en toîs noḗmasin

        because they profess wisdom of words and not of thoughts

   2. (middle voice) to teach oneself, learn
2. (middle voice) to practice an art; to be subtle; to speculate
   • 405 BCE, Euripides, The Bacchae 200:

     οὐδὲν σοφιζόμεσθα τοῖσι δαίμοσιν.

     oudèn sophizómestha toîsi daímosin.

     We use no subtleties in dealing with the gods.

   • 428 BCE – 347 BCE, Plato, The Statesman 299b:

     καὶ σοφιζόμενος ὁτιοῦν περὶ τὰ τοιαῦτα

     kaì sophizómenos hotioûn perì tà toiaûta

     or to be indulging in any speculation whatsoever on such matters

   1. (with accusative) to devise skillfully
      • 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 8.27:

        ὁ Τελλίης οὗτος σοφίζεται αὐτοῖσι τοιόνδε.

        ho Tellíēs hoûtos sophízetai autoîsi toiónde.

        Tellias devised a stratagem for them:

      • 409 BCE, Sophocles, Philoctetes 77:

        ἀλλ’ αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι

        all’ autò toûto deî sophisthênai

        this is the very thing one must gain by craft

   2. (with accusative of person) to deceive
      • 75 CE, Josephus, The Jewish War 4.2.3:

        τοιούτοις ἐσοφίζετο τὸν Τίτον

        toioútois esophízeto tòn Títon

        Thus did this man put a trick upon Titus

Inflection

   Present: σοφῐ́ζω, σοφῐ́ζομαι

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	σοφῐ́ζω	σοφῐ́ζεις	σοφῐ́ζει	σοφῐ́ζετον	σοφῐ́ζετον	σοφῐ́ζομεν	σοφῐ́ζετε	σοφῐ́ζουσῐ(ν)
	subjunctive	σοφῐ́ζω	σοφῐ́ζῃς	σοφῐ́ζῃ	σοφῐ́ζητον	σοφῐ́ζητον	σοφῐ́ζωμεν	σοφῐ́ζητε	σοφῐ́ζωσῐ(ν)
	optative	σοφῐ́ζοιμῐ	σοφῐ́ζοις	σοφῐ́ζοι	σοφῐ́ζοιτον	σοφῐζοίτην	σοφῐ́ζοιμεν	σοφῐ́ζοιτε	σοφῐ́ζοιεν
	imperative		σόφῐζε	σοφῐζέτω	σοφῐ́ζετον	σοφῐζέτων		σοφῐ́ζετε	σοφῐζόντων
middle/ passive	indicative	σοφῐ́ζομαι	σοφῐ́ζῃ, σοφῐ́ζει	σοφῐ́ζεται	σοφῐ́ζεσθον	σοφῐ́ζεσθον	σοφῐζόμεθᾰ	σοφῐ́ζεσθε	σοφῐ́ζονται
	subjunctive	σοφῐ́ζωμαι	σοφῐ́ζῃ	σοφῐ́ζηται	σοφῐ́ζησθον	σοφῐ́ζησθον	σοφῐζώμεθᾰ	σοφῐ́ζησθε	σοφῐ́ζωνται
	optative	σοφῐζοίμην	σοφῐ́ζοιο	σοφῐ́ζοιτο	σοφῐ́ζοισθον	σοφῐζοίσθην	σοφῐζοίμεθᾰ	σοφῐ́ζοισθε	σοφῐ́ζοιντο
	imperative		σοφῐ́ζου	σοφῐζέσθω	σοφῐ́ζεσθον	σοφῐζέσθων		σοφῐ́ζεσθε	σοφῐζέσθων
		active				middle/passive
infinitive		σοφῐ́ζειν				σοφῐ́ζεσθαι
participle	m	σοφῐ́ζων				σοφῐζόμενος
	f	σοφῐ́ζουσᾰ				σοφῐζομένη
	n	σοφῐ́ζον				σοφῐζόμενον
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Imperfect: ἐσόφῐζον, ἐσοφῐζόμην

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἐσόφῐζον	ἐσόφῐζες	ἐσόφῐζε(ν)	ἐσοφῐ́ζετον	ἐσοφῐζέτην	ἐσοφῐ́ζομεν	ἐσοφῐ́ζετε	ἐσόφῐζον
middle/ passive	indicative	ἐσοφῐζόμην	ἐσοφῐ́ζου	ἐσοφῐ́ζετο	ἐσοφῐ́ζεσθον	ἐσοφῐζέσθην	ἐσοφῐζόμεθᾰ	ἐσοφῐ́ζεσθε	ἐσοφῐ́ζοντο
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Future: σοφῐέω, σοφῐέομαι, σοφῐσθήσομαι (Uncontracted)

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	σοφῐέω	σοφῐέεις	σοφῐέει	σοφῐέετον	σοφῐέετον	σοφῐέομεν	σοφῐέετε	σοφῐέουσῐ(ν)
	optative	σοφῐέοιμῐ	σοφῐέοις	σοφῐέοι	σοφῐέοιτον	σοφῐεοίτην	σοφῐέοιμεν	σοφῐέοιτε	σοφῐέοιεν
middle	indicative	σοφῐέομαι	σοφῐέῃ, σοφῐέει	σοφῐέεται	σοφῐέεσθον	σοφῐέεσθον	σοφῐεόμεθᾰ	σοφῐέεσθε	σοφῐέονται
	optative	σοφῐεοίμην	σοφῐέοιο	σοφῐέοιτο	σοφῐέοισθον	σοφῐεοίσθην	σοφῐεοίμεθᾰ	σοφῐέοισθε	σοφῐέοιντο
passive	indicative	σοφῐσθήσομαι	σοφῐσθήσῃ	σοφῐσθήσεται	σοφῐσθήσεσθον	σοφῐσθήσεσθον	σοφῐσθησόμεθᾰ	σοφῐσθήσεσθε	σοφῐσθήσονται
	optative	σοφῐσθησοίμην	σοφῐσθήσοιο	σοφῐσθήσοιτο	σοφῐσθήσοισθον	σοφῐσθησοίσθην	σοφῐσθησοίμεθᾰ	σοφῐσθήσοισθε	σοφῐσθήσοιντο
		active			middle		passive
infinitive		σοφῐέειν			σοφῐέεσθαι		σοφῐσθήσεσθαι
participle	m	σοφῐέων			σοφῐεόμενος		σοφῐσθησόμενος
	f	σοφῐέουσᾰ			σοφῐεομένη		σοφῐσθησομένη
	n	σοφῐέον			σοφῐεόμενον		σοφῐσθησόμενον
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Future: σοφῐῶ, σοφῐοῦμαι, σοφῐσθήσομαι (Contracted)

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	σοφῐῶ	σοφῐεῖς	σοφῐεῖ	σοφῐεῖτον	σοφῐεῖτον	σοφῐοῦμεν	σοφῐεῖτε	σοφῐοῦσῐ(ν)
	optative	σοφῐοίην, σοφῐοῖμῐ	σοφῐοίης, σοφῐοῖς	σοφῐοίη, σοφῐοῖ	σοφῐοῖτον, σοφῐοίητον	σοφῐοίτην, σοφῐοιήτην	σοφῐοῖμεν, σοφῐοίημεν	σοφῐοῖτε, σοφῐοίητε	σοφῐοῖεν, σοφῐοίησᾰν
middle	indicative	σοφῐοῦμαι	σοφῐῇ	σοφῐεῖται	σοφῐεῖσθον	σοφῐεῖσθον	σοφῐούμεθᾰ	σοφῐεῖσθε	σοφῐοῦνται
	optative	σοφῐοίμην	σοφῐοῖο	σοφῐοῖτο	σοφῐοῖσθον	σοφῐοίσθην	σοφῐοίμεθᾰ	σοφῐοῖσθε	σοφῐοῖντο
passive	indicative	σοφῐσθήσομαι	σοφῐσθήσῃ	σοφῐσθήσεται	σοφῐσθήσεσθον	σοφῐσθήσεσθον	σοφῐσθησόμεθᾰ	σοφῐσθήσεσθε	σοφῐσθήσονται
	optative	σοφῐσθησοίμην	σοφῐσθήσοιο	σοφῐσθήσοιτο	σοφῐσθήσοισθον	σοφῐσθησοίσθην	σοφῐσθησοίμεθᾰ	σοφῐσθήσοισθε	σοφῐσθήσοιντο
		active			middle		passive
infinitive		σοφῐεῖν			σοφῐεῖσθαι		σοφῐσθήσεσθαι
participle	m	σοφῐῶν			σοφῐούμενος		σοφῐσθησόμενος
	f	σοφῐοῦσᾰ			σοφῐουμένη		σοφῐσθησομένη
	n	σοφῐοῦν			σοφῐούμενον		σοφῐσθησόμενον
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Aorist: ἐσόφῐσᾰ, ἐσοφῐσᾰ́μην, ἐσοφῐ́σθην

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἐσόφῐσᾰ	ἐσόφῐσᾰς	ἐσόφῐσε(ν)	ἐσοφῐ́σᾰτον	ἐσοφῐσᾰ́την	ἐσοφῐ́σᾰμεν	ἐσοφῐ́σᾰτε	ἐσόφῐσᾰν
	subjunctive	σοφῐ́σω	σοφῐ́σῃς	σοφῐ́σῃ	σοφῐ́σητον	σοφῐ́σητον	σοφῐ́σωμεν	σοφῐ́σητε	σοφῐ́σωσῐ(ν)
	optative	σοφῐ́σαιμῐ	σοφῐ́σειᾰς, σοφῐ́σαις	σοφῐ́σειε(ν), σοφῐ́σαι	σοφῐ́σαιτον	σοφῐσαίτην	σοφῐ́σαιμεν	σοφῐ́σαιτε	σοφῐ́σειᾰν, σοφῐ́σαιεν
	imperative		σόφῐσον	σοφῐσᾰ́τω	σοφῐ́σᾰτον	σοφῐσᾰ́των		σοφῐ́σᾰτε	σοφῐσᾰ́ντων
middle	indicative	ἐσοφῐσᾰ́μην	ἐσοφῐ́σω	ἐσοφῐ́σᾰτο	ἐσοφῐ́σᾰσθον	ἐσοφῐσᾰ́σθην	ἐσοφῐσᾰ́μεθᾰ	ἐσοφῐ́σᾰσθε	ἐσοφῐ́σᾰντο
	subjunctive	σοφῐ́σωμαι	σοφῐ́σῃ	σοφῐ́σηται	σοφῐ́σησθον	σοφῐ́σησθον	σοφῐσώμεθᾰ	σοφῐ́σησθε	σοφῐ́σωνται
	optative	σοφῐσαίμην	σοφῐ́σαιο	σοφῐ́σαιτο	σοφῐ́σαισθον	σοφῐσαίσθην	σοφῐσαίμεθᾰ	σοφῐ́σαισθε	σοφῐ́σαιντο
	imperative		σόφῐσαι	σοφῐσᾰ́σθω	σοφῐ́σᾰσθον	σοφῐσᾰ́σθων		σοφῐ́σᾰσθε	σοφῐσᾰ́σθων
passive	indicative	ἐσοφῐ́σθην	ἐσοφῐ́σθης	ἐσοφῐ́σθη	ἐσοφῐ́σθητον	ἐσοφῐσθήτην	ἐσοφῐ́σθημεν	ἐσοφῐ́σθητε	ἐσοφῐ́σθησᾰν
	subjunctive	σοφῐσθῶ	σοφῐσθῇς	σοφῐσθῇ	σοφῐσθῆτον	σοφῐσθῆτον	σοφῐσθῶμεν	σοφῐσθῆτε	σοφῐσθῶσῐ(ν)
	optative	σοφῐσθείην	σοφῐσθείης	σοφῐσθείη	σοφῐσθεῖτον, σοφῐσθείητον	σοφῐσθείτην, σοφῐσθειήτην	σοφῐσθεῖμεν, σοφῐσθείημεν	σοφῐσθεῖτε, σοφῐσθείητε	σοφῐσθεῖεν, σοφῐσθείησᾰν
	imperative		σοφῐ́σθητῐ	σοφῐσθήτω	σοφῐ́σθητον	σοφῐσθήτων		σοφῐ́σθητε	σοφῐσθέντων
		active			middle		passive
infinitive		σοφῐ́σαι			σοφῐ́σᾰσθαι		σοφῐσθῆναι
participle	m	σοφῐ́σᾱς			σοφῐσᾰ́μενος		σοφῐσθείς
	f	σοφῐ́σᾱσᾰ			σοφῐσᾰμένη		σοφῐσθεῖσᾰ
	n	σοφῐ́σᾰν			σοφῐσᾰ́μενον		σοφῐσθέν
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Perfect: σεσόφῐκᾰ, σεσόφῐσμαι

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	σεσόφῐκᾰ	σεσόφῐκᾰς	σεσόφῐκε(ν)	σεσοφῐ́κᾰτον	σεσοφῐ́κᾰτον	σεσοφῐ́κᾰμεν	σεσοφῐ́κᾰτε	σεσοφῐ́κᾱσῐ(ν)
	subjunctive	σεσοφῐ́κω	σεσοφῐ́κῃς	σεσοφῐ́κῃ	σεσοφῐ́κητον	σεσοφῐ́κητον	σεσοφῐ́κωμεν	σεσοφῐ́κητε	σεσοφῐ́κωσῐ(ν)
	optative	σεσοφῐ́κοιμῐ, σεσοφῐκοίην	σεσοφῐ́κοις, σεσοφῐκοίης	σεσοφῐ́κοι, σεσοφῐκοίη	σεσοφῐ́κοιτον	σεσοφῐκοίτην	σεσοφῐ́κοιμεν	σεσοφῐ́κοιτε	σεσοφῐ́κοιεν
	imperative		σεσόφῐκε	σεσοφῐκέτω	σεσοφῐ́κετον	σεσοφῐκέτων		σεσοφῐ́κετε	σεσοφῐκόντων
middle/ passive	indicative	σεσόφῐσμαι	σεσόφῐσαι	σεσόφῐσται	σεσόφῐσθον	σεσόφῐσθον	σεσοφῐ́σμεθᾰ	σεσόφῐσθε	σεσοφῐ́σᾰται
	subjunctive	σεσοφῐσμένος ὦ	σεσοφῐσμένος ᾖς	σεσοφῐσμένος ᾖ	σεσοφῐσμένω ἦτον	σεσοφῐσμένω ἦτον	σεσοφῐσμένοι ὦμεν	σεσοφῐσμένοι ἦτε	σεσοφῐσμένοι ὦσῐ(ν)
	optative	σεσοφῐσμένος εἴην	σεσοφῐσμένος εἴης	σεσοφῐσμένος εἴη	σεσοφῐσμένω εἴητον/εἶτον	σεσοφῐσμένω εἰήτην/εἴτην	σεσοφῐσμένοι εἴημεν/εἶμεν	σεσοφῐσμένοι εἴητε/εἶτε	σεσοφῐσμένοι εἴησᾰν/εἶεν
	imperative		σεσόφῐσο	σεσοφῐ́σθω	σεσόφῐσθον	σεσοφῐ́σθων		σεσόφῐσθε	σεσοφῐ́σθων
		active				middle/passive
infinitive		σεσοφῐκέναι				σεσοφῐ́σθαι
participle	m	σεσοφῐκώς				σεσοφῐσμένος
	f	σεσοφῐκυῖᾰ				σεσοφῐσμένη
	n	σεσοφῐκός				σεσοφῐσμένον
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

   Pluperfect: ἐσεσοφῐ́κειν, ἐσεσοφῐ́σμην

number		singular			dual		plural
		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἐσεσοφῐ́κειν, ἐσεσοφῐ́κη	ἐσεσοφῐ́κεις, ἐσεσοφῐ́κης	ἐσεσοφῐ́κει(ν)	ἐσεσοφῐ́κετον	ἐσεσοφῐκέτην	ἐσεσοφῐ́κεμεν	ἐσεσοφῐ́κετε	ἐσεσοφῐ́κεσᾰν
middle/ passive	indicative	ἐσεσοφῐ́σμην	ἐσεσόφῐσο	ἐσεσόφῐστο	ἐσεσόφῐσθον	ἐσεσοφῐ́σθην	ἐσεσοφῐ́σμεθᾰ	ἐσεσόφῐσθε	ἐσεσοφῐ́σᾰτο
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

Synonyms

• σοφῐστῐάω (sophistiáō, “play the sophist”)
• σοφῐ́στεύω (sophísteúō, “play the sophist, instruct”)
• σοφόω (sophóō, “σοφίζω, make wise, instruct, devise”)

Derived terms

• ἀντῐσοφίζομαι (antisophízomai)
• ἀσόφῐστος (asóphistos)
• δῐᾰσοφίζομαι (diasophízomai)
• ἐπῐσοφίζομαι (episophízomai)
• κᾰτᾰσοφίζομαι (katasophízomai)
• πᾰρᾰσοφίζομαι (parasophízomai)
• περισοφίζομαι (perisophízomai)

Related terms

• σόφῐσμᾰ (sóphisma)
• σοφῐσμός (sophismós)
• σοφῐστείᾱ (sophisteíā)
• σοφῐστέον (sophistéon)
• σοφῐστήρῐον (sophistḗrion)
• σοφῐστής (sophistḗs)
• σοφῐστῐάω (sophistiáō)
• σοφῐστῐκός (sophistikós)

References

• “σοφίζω”, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• σοφίζω in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
• Bauer, Walter et al. (2001) A Greek–English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, Third edition, Chicago: University of Chicago Press
• G4679 in Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible